Sociale veiligheid op de club
Wist je dat?!
72% van Nederlandse sporters in hun jeugd wel eens te maken hebben gehad met pesten, geweld of seksueel grensoverschrijdend gedrag.
Wat kunnen we doen om de gewenste sociale veiligheid te waarborgen?
Met de Drentse Week van de Veilige Sport willen we aandacht vragen voor het ondersteuningsaanbod dat er regionaal en lokaal beschikbaar is voor sportverenigingen om met deze thema’s aan de slag te gaan. Basiseisen sociale veiligheid, de Veilige Kleedkamer, clubkadercoaching, positief opgroeien bij de Drentse sportvereniging, er zijn verschillende invalshoeken om als vereniging stappen te zetten. Op deze pagina’s zijn de verschillende thema’s verder uitgewerkt. Onderaan deze pagina kan je aangeven voor welk(e) thema(‘s) ondersteuning gevraagd is.
1. Zorgen dat de basiseisen sociale veiligheid (4 v's) op orde zijn
Om sociale veiligheid in de sport te realiseren, is het belangrijk bij de basis te beginnen. Een basis waar alle sportclubs aan zouden moeten voldoen. Hiermee sluiten we onnodig risico uit, en zorgen we voor belangrijke randvoorwaarden rondom de preventie van grensoverschrijdend gedrag. Om bij sportclubs het belang van de 4 V’s zo veel mogelijk te benadrukken, starten we dit jaar met een sportbrede campagne: De 4v’s voor veiligheid.
- Een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) voor elke vrijwilliger
- Een Vertrouwens Contact Persoon (VCP) op de club
- Een verenigingsbrede gedragscode
- Vakkundige trainer/coaches die ook ‘een beetje opvoeder’ zijn
Sportclubs kunnen een gratis Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) aanvragen voor clubvrijwilligers die werken met kwetsbare groepen via de regeling gratis VOG. Een VOG is een verklaring waaruit blijkt dat iemand geen strafblad heeft of dat het strafblad geen bezwaar vormt voor het uitvoeren van een bepaalde taak of functie. Door als club gebruik te maken van deze regeling voorkom je mogelijk risico voor sporters en andere betrokkenen op de club. De regeling gratis VOG is een belangrijk onderdeel van een sociaal veilig beleid op de club.
Een vertrouwenscontactpersoon zorgt ervoor dat iedereen op de sportclub met vragen, zorgen of mogelijke meldingen weet bij wie ze moeten zijn en wat de mogelijke vervolgstappen zouden kunnen zijn. Een vertrouwenscontactpersoon kan bijvoorbeeld helpen bij incidenten die gaan over grensoverschrijdend gedrag, zoals pesten, intimidatie, agressie en discriminatie. Ook helpt een vertrouwenscontactpersoon de club bij preventie van grensoverschrijdend gedrag en de implementatie van bijvoorbeeld de gedragscode.
Een onmisbare schakel dus voor het opvolgen én voorkomen van grensoverschrijdend gedrag.
Voor welk gedrag staat de club? Wat mag wel langs de lijn, in de kleedkamer, kantine en online? En wat mag vooral niet? Een gedragscode geeft hier richting aan en is dus een belangrijk onderdeel van het clubbeleid rondom gewenst en ongewenst gedrag.
Om ervoor te zorgen dat leden, vrijwilligers en anderen op de club weten waar de club voor staat, is het belangrijk om de gedragscodes helder en goed te communiceren. Zo weet iedereen wat het gewenste gedrag is, maar neemt de club óók twijfel weg wanneer iemand ongewenst gedrag bespreekbaar wil maken.
Trainer-coaches hebben een belangrijke rol bij het herkennen en voorkomen van grensoverschrijdend gedrag. Zij kunnen positief gedrag stimuleren en negatief gedrag voorkomen of bespreken. Het is belangrijk dat trainer-coaches (met in het bijzonder de trainer-coaches die werken met kwetsbare groepen) weten hoe zij invulling aan deze rol kunnen geven. Dat kan met een cursus, opleiding of e-learning waarin aandacht is voor pedagogiek en integriteit. Als club kan je er zorg over dragen dat trainer-coaches over deze kennis beschikken door hen aan te moedigen een cursus of opleiding te volgen. Dat helpt niet alleen mee aan een sociaal veilige sportomgeving voor je leden, maar zorgt óók voor meer sportplezier en leukere trainingen.
High5! stappenplan
Om sportclubs te helpen sociale veiligheid bespreekbaar te maken en te implementeren op de sportclub is het High5! stappenplan beschikbaar. Hiermee doorloopt de club in vijf stappen hoe je van bewustwording naar actie kunt gaan
rondom de preventie en het melden van grensoverschrijdend gedrag.
2. Samen bouwen aan een veilige kleedkamer
In 2022 en 2023 is de pilot Veilige Kleedkamer succesvol gestart bij 3 sportverenigingen in de provincie Drenthe. Samen met de Alliantie Gelijkspelen, een samenwerkingsverband van verschillende organisaties dat zich inzet om LHBTIQ+ acceptatie in de sport te bevorderen, is er gewerkt aan een methodiek om sportclubs inclusiever te maken. Want helaas blijken veel LHBTIQ+’ers negatieve ervaringen te hebben en zichzelf niet veilig of geaccepteerd te voelen op het sportveld en in de kleedkamer. Met de Veilige Kleedkamer werken we aan een sport waarin iedereen zich welkom voelt. De komende jaren gaan we het project verder uitbouwen, niet alleen in bereik van clubs, maar ook door aandacht te vragen voor andere doelgroepen die zich het zelfde ervaren. In de Drentse sport is er geen ruimte voor pesten, discriminatie of sociale uitsluiting!
Methodiek
In elke gemeente in Drenthe wordt er gewerkt aan een lokale stuurgroep of alliantie van waaruit er aandacht voor sociale veiligheid en inclusiviteit wordt gevraagd. Er wordt gewerkt vanuit een protocol om bij de sportclub aandacht en bewustwording voor het thema te creëren, vervolgens wordt er met verschillende interventies gewerkt aan een veilige kleedkamer en is het mogelijk om gecertificeerd te worden als club. In elke gemeente wordt een klankbordgroep samengesteld met mensen van de clubs die meedoen om ervaringen uit te wisselen en van elkaar te leren. Het streven is een olievlek te creëren van sportclubs die gaan voor een club waar écht iedereen zich welkom voelt.
3. Trainersbegeleiding voor een pedagogisch sportklimaat
Iedereen herinnert zich die ene trainer/coach, of misschien wel vakleerkracht bewegingsonderwijs, die het sportieve vuurtje bij jouw aangestoken heeft. Geen leuk team of geen leuke trainer worden als voornaamste redenen genoemd waarom kinderen of jongeren afhaken bij sport en bewegen. Maar voor een goedwillende vrijwilliger is het niet altijd eenvoudig om het elk kind naar het zin te maken. Een volledige trainersopleiding is niet voor iedere vrijwilliger haalbaar, maar wat kunnen we wel doen om de kwaliteit van de begeleiding van onze jonge sporters te verbeteren?
Steeds meer gemeenten bieden clubkadercoaching aan. Een tijdelijk traject waarbij een professional (vaak buurtsportcoach) de vereniging helpt om trainersbegeleiding op te zetten bij de vereniging. De nadruk ligt hierbij op het verbeteren van de pedagogische en didactische kwaliteit binnen de jeugdafdeling. Hij werkt met het bestuur aan goed beleid voor de lange termijn, helpt ervaren trainer/coaches om de rest van het technisch kader te begeleiden en inspireert iedereen binnen de club om het voor de (jeugd)leden nog leuker te maken!
Er is geen betere plek om te leren hoe de wereld in elkaar zit, dan het sportveld. Sporten zorgt naast sportieve ontwikkeling ook voor persoonlijke ontwikkeling. Sporters leren om afspraken na te komen, leiding te accepteren en anderen te respecteren. Sport kan het doorzettingsvermogen en zelfvertrouwen vergroten. Maar wat kan je als trainer doen om een optimaal leerklimaat te creëren en te werken aan het leukste team of groep van de club? Ga aan de slag met het boekje vier inzichten van trainerschap of haal de cursus naar de vereniging.
Verbeteren van de didactische en pedagogische kwaliteit van het jeugdkader kan met het jeugdsportkompas. Het kompas helpt jou als trainer, coach, bestuurder en ouder om bij te dragen aan een positief en pedagogisch sportklimaat op jouw club. Hoe hou je kinderen gemotiveerd, help je hen zich te ontwikkelen, zorg je voor een sociaal veilige omgeving én ben je zorgzaam wanneer dit nodig is? Het kompas biedt praktische handvaten om hier stappen in te zetten.
Plezier en ontwikkeling zijn de motor voor elk sportende kind. Op elk niveau draagt jezelf blijven ontwikkelen, beter worden, bij aan de motivatie van de sporter. Helaas zit onze sport echter vol met de overtuiging dat talent is aangeboren. Hoe ouder we worden, hoe meer we uitdagingen uit de weg gaan. Soms wordt er zelfs faalangst ontwikkeld. Tijd om afscheid te nemen van de statische mindset en samen met de club, trainer, ouders en het kind zelf te werken aan een groeimindset.
4. Positief opgroeien bij de Drentse sportclub
Positief Opgroeien is een beweging die het kind-perspectief centraal stelt en zich richt op het gezond, veilig en kansrijk opgroeien van jeugdigen. Het streven is dat alle kinderen en jongeren, ook zij die meer risico lopen op ontwikkelingsachterstanden, opgroeien in een positieve en stimulerende leefomgeving, waarin ze kansen krijgen hun talenten te ontwikkelen en actief te participeren. Onderwijs, welzijn en jeugdgezondheidszorg werken steeds meer vanuit de positief opgroeien filosofie. Maar ook de sport- en cultuurverenigingen kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan een positieve sociale basis van het kind. Wij dragen hier graag aan bij via POD Sport.
Tijdens het positief coachen traject worden bestuurders, trainers, coaches, begeleiders van jeugdelftallen, maar ook ouders geconfronteerd met ongewenst gedrag langs de lijn. Positief coachen leidt tot minder afhakende kinderen, een betere sfeer op de velden, maar ook een betere ontwikkeling als sporter. Als onderdeel van het project kan de theatervoorstelling ‘Kom op nou jongens!’ ingezet worden.
Je hebt het ongetwijfeld al eens meegemaakt: een sporter misdraagt zich tijdens training of wedstrijd zó dat andere sporters in jouw team balen, minder plezier beleven en misschien zelfs overwegen te stoppen. Dat zijn kritische momenten: wat kan jij doen om ervoor te zorgen dat iedereen plezier beleeft in jouw team? Deze vraag wordt beantwoord tijdens de scholing ‘Sporters met gedragsproblematiek’.
In sport wordt problematisch gedrag soms eerder zichtbaar dan in andere contexten. Door vrijwilligers van sportverenigingen te helpen om opvoed- en opgroeiproblemen te signaleren en hierover contact op te nemen met jeugdzorg- en/of welzijnsprofessionals, kunnen kinderen wellicht sneller geholpen worden. Anderzijds kunnen we jeugdzorgprofessionals helpen om kinderen en jongeren naar en in de sportclub te begeleiden, zodat zij zich via een plezierige en zinvolle vrijetijdsbesteding in positieve zin kunnen ontwikkelen.
Steeds meer jongeren kampen met stress, burn-out of andere mentale problemen. De prestatiemaatschappij legt veel druk op jongeren en zij hebben steeds meer moeite om hierin weerbaar te zijn. Sport en bewegen is een contact die kan helpen om weerbaarheid te ontwikkelen. Er zijn diverse weerbaarheidsprogramma’s zoals Life Goals en Rots & Water, vaak in de context van vechtsporter, maar soms ook met andere sporten. Het lokale Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) biedt vaak mogelijkheden om dit soort trajecten met een professionele begeleiding van de grond te krijgen.
Ondersteuning
Wil je meer informatie over hoe jij bij jou op de club je sociale veilig goed kan inrichten, laat hier dan even je gegevens achter, dan nemen we contact met je op:
Dit formulier ondergaat momenteel onderhoud. Probeer het later nogmaals.
Artikelen
Drukbezochte inspiratieavonden tijdens de Drentse Week van de Veilige Sport
Tijdens de inspiratieavonden waren bijna 100 deelnemers aanwezig, waaronder bestuursleden, trainers, vrijwilligers en beleidsmedewerkers van verschillende gemeenten. Zij werden geïnformeerd
Drentse Week van de Veilige Sport van start
Veel mensen haken tijdens hun jeugd of later, doordat het plezier verloren gaat of door een negatieve ervaring. In Drenthe
Waarom stoppen leden met voetballen?
Onderzoek uitstroom Zeker, de bekende motieven geen tijd meer, verhuizing, studie en blessure komen zeker voor. Een deel van de
